Iets over de thaise gewoonten en zeden.
Deze pagina wordt van boven naar beneden vernieuwd, dus het nieuwste bovenaan en het oude eronder.
Onderwerpen:
Eten
Verkeer
Dagen (betekenis)
Boeddha
De waai(buiging)
Loy Khratong
Eten
Over het thaise eten is natuurlijk vooral bekend dat het erg heet is. Over het algemeen klopt dit ook wel, maar voor falangs wordt de hoeveelheid pepers meestal wel aangepast. Ik vind het wel meevallen, behalve als men pepers gebruikt in sauzen of soepen, dan vind ik het ook heet.
Wij eten zelf altijd in stalletjes langs de kant van de weg, waarbij Wan er dan op let of de boel schoon genoeg is. De regering besteedt hier ook veel aandacht aan en voert regelmatig campagnes om de mensen op de hygiene te wijzen. Een gerecht wordt hier (de stalletjes) altijd a la minuut gemaakt. Men kookt net als in bv. China in de wok en dus is alles snel klaar en gloeiend heet. Voor twee groente gerechten en twee vleesgerechten met twee porties rijst zijn we gemiddeld ongeveer 120 Bht kwijt. Water is gratis, maar voor falangs is het verstandiger om een fles te kopen voor ongeveer 10 Bht. Dan ben je zeker dat je schoon water drinkt. Een kom noedelsoep kost je 20 Bht en is meestal heel smakelijk. Noedels worden gegeten met eetstokjes en een lepel. Gerechten in Thailand waarbij men eetstokjes gebruikt komen van oorsprong uit China. De thai is namelijk van oorsprong Chinees en zijn een 1200 jaar geleden vanuit China naar Thailand verhuisd (volgens Encarta Enceclopedie). Verder eet men veel soja-ballen of schijven met een vissmaak of varkenssmaak. De ballen worden in de noedelsoep meegekookt of op de BBQ geroosterd en dan met een saus gegeten. Verder gebrukit men altijd verse kruiden, die wij in Nederland meestal alleen in gedroogde vorm kennen of helemaal niet. Zo gebruikt men hier veel mint en basilicum in de soep, of eet men deze gewoon ongekookt, zoals wij komkommer eten.
Een gerecht waar ik zelf dol op ben is Som Tam (voor de falang Papaya pokpok), met kleefrijst (kauw niauw). Dit is een hete salade, gemaakt van geraspte papaya, verse stroperige rietsuiker, pepers, tomaat, beetje vissaus, limoensap, azijn, sap van de tamarinde, gebrande pinda’s, knoflook, gedroogde garnaaltjes. De pepers, knoflook, suiker, worden in een grote houten vijzel gekneusd en daarna worden de overige ingedienten toegevoegd en door elkaar gehusseld. Hierbij wordt dan behalve de kleefrijst nog verse mint of basilicum geserveerd, alsmede rauwe kool (meestal spitskool of witte kool) en een stengelachtig kruid waarvan ik de buitenlandse naam nog niet ken. Deze heeft vaak een knop van een gele bloem. Door de suiker en limoensap valt de scherpte van het gerecht nogal mee.
Ongeveer hetzelfde gerecht (Som Tam Pahpala), maar dan met het gebruik van een heel onsmakelijk ruikende dikke bruinige vissaus en gekneusde ongekookte krab wordt door de meeste Thai als een lekkernij ervaren. Deze vorm is een stuk heter dan Som Tam.
Verkeer
Het gaat in het verkeer iets anders toe dan wij in Nederland/Europa gewend zijn. Fietsen doet men niet veel, wat begrijpelijk is in deze warmte.
Brommers zie je echter heel veel. Het is het vervoer/tranport middel bij uitstek voor de gemiddelde Thai. Hele families en inboedels worden er mee vervoerd. Het is niet ongewoon dat je 4 personen op 1 brommer ziet. Ook heeft men vaak een zijspan gemonteerd (uiteraard zonder verlichting), waarin men dan een keukentje of iets dergelijks monteerd en zo door de stad rijdt om de waren te verkopen.
Kinderen van alle leeftijden rijden op brommers (de jongste die ik gezien heb was 6 jaar en had een jonger zusje en oudere broer achterop) en een helm wordt als iets hinderlijks gezien, ondanks dat het wettelijk verplicht is en de politie hier regelmatig op controleert. Ook mobiel telefoneren en tegelijk de brommer besturen is een heel gewoon verschijnsel. Er is geen een brommer bestuurder die op het andere verkeer let. Krijg je een ongeluk, dan kun je geld vangen, vooral als de andere bestuurder van een brommer of auto een falang is. Soms wordt het zelfs uitgelokt. Als men denkt dat de ruimte tussen twee auto’s groot genoeg is om er tussendoor te rijden, links of rechts van voren of achteren dan doet men dat ook, ongeacht de gevolgen als het verkeerd gaat. Verzekerd is men meestal ook niet, dus de schade kun je mooi zelf betalen. Daarbij komt dat ook de politie er vanuit gaat dat de automobilist verkeerd is, zelfs als je stilstaat. Het voeren van verlichting 24 uur per dag is voor een brommer verplicht, maar dit doet men zelden. Daar komt dan nog bij dat tegen het verkeer inrijden ook op de snelweg als normaal wordt gezien. Als je probeert hen hier op te wijzen dat dat niet kan dan kijkt men je aan alsof je van een andere planeet komt. Niet raar dus dat ik af en toe een halve hartverlamming heb als ik op de brommer zit of auto rijdt.
Auto rijden is weer een ander verhaal. Het knipperen met de lichten en/of claxoneren is het sein dat je aan de kant moet, want de ander rijdt sneller, heeft meer haast en meestal een grotere auto, en dat betekent uit de weg, of ik rijg je aan mijn bumper. Maximum snelheden zijn er uiteraard om genegeerd te worden, evenals rode stoplichten en oversteekplaatsen voor voetgangers een hindernis die je zo snel mogelijk moet nemen of uit de weg ruimen. Ook het zogenaamde snijden is normaal. Ook met de auto tegen het verkeer inrijden (spookrijden) is een normaal verschijnsel, want ik moet daar wezen en zo is het korter is de gedachte. Dat het ook gevaarlijk is daar staat men niet bij stil. Voordeel hier is dat je in principe niet op de andere weggebruikers let, want jij bent nooit fout natuurlijk. Die ander keek niet uit.
Een ander verschijnsel wat wij in Nederland bijna niet kennen is de zogenaamde U-turn. Op de vierbaanswegen kom je die om de twee of drie kilometer tegen en dat kan nogal eens een ongeluk opleveren als het druk is. Wachten is namelijk niet voor jouw weggelegd, maar voor al die andere weggebruikers, jij bent immers belangrijker en hebt meer haast. In de Pattaya en Chiang Mai Mail lees ik regelmatig stukjes over hoe de gemiddelde buitenlander het verkeer ervaart hier.
Het was in het begin dan ook even wennen, vooral het autorijden. Oja, als je auto rijdt dan is een brommer natuurlijk slechts een obstakel waardoor je auto even wiebelt, net zo iets als een verkeerdrempel. Kun je lekker hard over heenrijden en soms voor de zekerheid even in zijn achteruit en nog een keer er overheen rijden.
Als je dus van plan bent om op vakantie een auto te huren, ga dan om te wennen eerst eens een middagje achterop bij een brommertaxi, kun je erg veel van leren. Een auto huren is overigens niet zo duur. Bij AVIS of bv. BUDGET rent a CAR ben je voor een kleine middenklasser ongeveer 1500Bht per dag kwijt inclusief verzekering en ongelimiteerde kilometers. Vanaf 6 dagen of langer krijg je korting en kun je de auto overal in Thailand bij een ander filiaal achter laten. Momenteel (18 april 2005) kost diesel 20 Bht per liter en benzine 25 Bht per liter.
DagenElke dag in Thailand heeft zijn eigen kleur. Bij speciale gelegenheden (bruiloft, verjaardag, enz) worden dan kleren gedragen in de kleur van die dag. De thai hebben evenals wij de dagen naar de planeten vernoemd:
| Nederlands | Planeet | Thais | Kleur |
| maandag | maan | wan tjan | geel of creme |
| dinsdag | mars | wan angkarn | rose |
| woensdag | mercurius | wan put | groen |
| donderdag | jupiter | wan pareuhat | bruin of oranje |
| vrijdag | venus | wan sook | blauw |
| zaterdag | saturnus | wan sao | zwart of paars |
| zondag | zon | wan athit | rood |
Boeddha
De thai zijn voor het merendeel boedhisten. Voor de meesten van hen is de leer van boedha erg belangrijk en vooral het hebben van “good luck”. Er staat dan ook op bijna elke straathoek wel een tempel of een gebedsteken. Die laatste vind je ook in menige tuin of bij bv. een hotel of restaurant. Hier wordt dan vaak iets geofferd, zoals bloemen of fruit en wierookstokjes gebrand, om zodoende het lot wat te beinvloeden en wat meer geluk te hebben. Zoals overal op de wereld draait het ook hier weer vaak om geld. Na de gebeden gepreveld te hebben, moet je een bus gevuld met genummerde bamboe-stokjes net zolang schudden, totdat er 1 uitvalt. Het nummer op het stokje correspondeerd met een van de briefjes op de muur. Hierop staat dan weer net zoiets als een horesscoop en het belangrijkste, het winnende lottonummer van de huidige maand. Het is dan zaak om dat lotnummer te kopen bij 1 van de vele duizenden verkoopadressen in heel Thailand.
Zoals elke dag zijn eigen kleur heeft, heeft ook elke dag zijn eigen Boedha. Dit hangt weer samen met de dag waarop je geboren bent. Als je dat weet, dan weet je ook welke Boedha van jouw is en bij die Boedha kun je dan weer apart bidden voor nog meer voorspoed. Daarnaast is het ook goed voor je om wat geld te stoppen in de daarvoor bestemde collecte-bus. Nadat je dit gedaan hebt, kun je naar de aanwezige monnik om je te laten zegenen en krijg je een gevlochten touwtje om je pols, ten teken dat je bij Boedha bent geweest. Voor vrouwen is dit niet zo gemakkelijk, want die mogen onder geen enkele voorwaarde een monnik aanraken. Gebeurt dit wel dan moet die monnik een ingewikkeld reinigingsritueel ondergaan en voor de betreffende vrouw is het slecht voor haar karma. Het is dan ook niet de bedoeling dat je, zoals ik een engelsman zag doen, als dank voor het touwtje enthousiast de monnik de hand schud.
De thaise jaartelling begint bij de geboorte van Boedha (ongeveer 2500 jaar geleden) en zij leven nu in het jaar 2547 (2004).
De buiging oftewel de “waai”
De “wai” is een teken van respect en wordt veelvuldig gebruikt, zelfs in winkels, restaurants, hotels enz. Hoe hoger men de handen heft hoe groter het respect. Jongeren bv. betuigen op deze manier respect aan ouderen. Niet in alle gevallen moet de wai beantwoordt worden. In winkels en dergelijke hoeft het niet en ook niet als oudere tegenover jongere, tenzij de jongere een heel belangrijk iemand is of een monnik. Maak dus niet de vergissing om als “farang” (dit is de algemen naam voor buitenlander en niet een scheldwoord) de wai te gebruiken als je niet precies weet wanneer. Het is nl heel goed mogelijk dat je dan iemand ongewilt beledigd. Als je bv. te diep buigt en de handen hoog boven je hoofd houdt toon je overdreven veel respect. Deze houding doe je alleen tegenover de koning of oppermonnik van Thailand. Doe je het echter te laag en heeft de persoon recht op een groter respect, dan ben je natuurlijk ook fout. Je kunt door het kijken naar anderen veel leren, maar doordat je hun onderlinge verhouding vaak niet weet, moet je niet hetzelfde doen.
Loy Krahtong (Engels)